8 عامل طلایی برای مطالعه ای فوق العاده
پی سی کنکور: در این مقاله سعی داریم توضیح و مزایای آن را نیز با هم ببینیم. اين روش، يادگيري كامل و سريع مطالب درسي به شيوه نموداري است، به طوری كه يادآوري و مرور مباحث را آسان مي كند و مطالب مطالعه شده را در كم‌ترين حجم و زمان ممكن، قابل دسترسي مي كند. همان‌طور كه از نام اين روش پيداست، بايد 8 مرحله طلایی را براي انجام كامل آن طي كنيد. اين مراحل عبارتند از:
1- مطالعه اوليه كل كتاب
براي اجراي اين مرحله، به فهرست كتاب مراجعه كنيد و چند دقيقه آن را مطالعه كنيد و سپس طي 2 تا 3 دقيقه تيتر‌هاي اصلي كتاب و شكل هاي آن را از نظر بگذرانيد و اين كار را تا انتهاي كتاب انجام دهيد. در اين قسمت، هدف درك مطالب مطرح شده در كتاب نيست، بلكه فقط يك آمادگي ذهني جهت برآوردن اهداف مراحل بعدي است.
2- مطالعه اوليه هر فصل از كتاب
در اين مرحله شروع به مطالعه هر فصل از كتاب مي كنيم. از ابتداي فصل شروع مي كنيم و فقط تيتر قسمت‌هاي مختلف آن فصل، نكاتي كه درشت تر يا با رنگ متفاوتي در كتاب درج شده است، نتيجه گيري پايان فصل و پرسش هاي آخر فصل را مطالعه مي كنيم. هنوز هم به دنبال حفظ كردن يا فراگيري نكات درسي نيستيم. اين كار هم براي هر فصل، حداكثر 5 دقيقه زمان مي خواهد.
3- طرح كردن سؤالات ذهني
اگر مرحله دوم را به خوبي انجام داده باشيد، ابهاماتي در ذهن شما شكل گرفته است كه بايد اين موارد مبهم را تكميل و رفع كنيد. براي تكميل سؤالاتي كه در ذهن داريد، به پرسش هاي آخر فصل مراجعه كنيد و آن‌ها را هم مطالعه كنيد (فقط مطالعه كنيد، پاسخ به آن‌ها فعلاً لازم نيست). اين كار باعث مي شود ذهن شما مرتباً در متن به دنبال پاسخ سؤالات باشد و به همين دليل تمركز و بازده مطالعه شما بسيار افزايش مي يابد.
4- مطالعه اصلي
در اين مرحله هدف، يادگيري مطالب درسي است كه براي انجام صحيح آن، بايد موارد زير را انجام دهيد:
الف) سعي كنيد با بالاترين سرعت ممكن مطالعه كنيد. هرچه سرعت مطالعه بيش‌تر باشد، ذهن در نگهداري اطلاعات، بهتر عمل مي كند. البته آن قدر سرعت را زياد نكنيد كه باعث كج فهمي يا نفهميدن مطالب شود، روي متن ها و فرمول ها، اصلاً وسواس اضافه به خرج ندهيد.
ب) يادداشت نكات كليدي: زير نكات كليدي كتاب خط بكشيد و نكاتي را كه به نظرتان مهم مي آيد، در كاغذي جداگانه ثبت كنيد و يا در حاشيه‌ی كتاب بنويسيد.
ج) در ايـــن مرحـله اگـــر چـنــانــچـه به مـوردي برخوردیـد كه برايتان محل سؤال بود يا آن را نفهميديد، مكان سؤال را با علامت (؟) نشانه گذاري كنيد و از آن عبور كنيد.
د) محدود كردن زمان مطالعه به افزايش حوصله و سرعت مطالعه بسيار كمك مي كند. مثلاً بدانيد كه مي خواهيد m صفحه را در n دقيقه مطالعه کنید.
هـ) از ابتداي مطالعه، كاغذي در كنار دست خود قرار دهيد و آنچه را که برداشت می‌کنید تیتر‌وار بر روی آن بنویسید.
5- بازنگري
در اين مرحله به علامت‌‌هاي (؟) كه در مرحله‌ی قبل گذاشتيد باحوصله و بررسی دقیق، پاسخ دهيد.
6- طرح شبكه اي مغز:
در اين مرحله يك تصوير نموداري از مباحث مطالعه شده با توجه به موارد زير تهيه كنيد:
الف) استفاده از رنگ‌هاي مختلف برای رسم نمودار.
ب) استفاده از علائم به جای کلمات، مثل این می‌ماند که یک متن فارسی را با علامت‌های ریاضی بنویسید.
ج) نوشته ها را از زبان خودتان بنويسيد.
د) خیلی فشرده ننويسيد و سعي كنيد هر مبحث را در يك صفحه كاغذ A4 جا دهيد.
هـ) حجم و تعداد طرح‌ها با حجم مطالب آن فصل متناسب باشد.
و) در هر طرح فقط يك مبحث خاص يا چند مبحث مرتبط را بكشيد و بنويسيد.
ز) پشت كاغذ‌هاي طرح ها را خالي بگذاريد تا زمان‌هاي مرور، نکات و سؤالات كليدي هر مبحث را در آنجا بنويسيد.
از طرح‌های شبکه‌ای مغز می‌توانید برای مرور و رجوع به مطالب نیز استفاده کنید. استفاده از این طرح‌های شبکه‌ای، جعبه لایتنر و یا هر روش خلاصه‌نویسی دیگر به یادگیری بهتر شما کمک می‌کند و بازدهی مطالعه‌ی شما را افزایش می‌دهد.
7- تفكر و امتحان
اين مرحله را با استفاده از دستورالعمل هاي زير انجام دهيد:
الف) از طرحي كه كشيده ايد سؤالاتي را به طور شفاهي براي خودتان طرح كنيد.
ب) اطمينان پيدا كنيد كه موارد ذكر شده در طرح را به خوبي فراگرفته ايد.
ج) بدون نگاه كردن به طرح اصلي، سعي كنيد طرحي مانند آن بكشيد.
د) با مقايسه ی طرحي كه كشيده ايد و طرح اصلي، نواقص را تكميل كنيد و به ياد بسپاريد.
هـ) از ضمير ناخودآگاه براي تثبيت طرح‌ها در ذهن‌تان استفاده كنيد و طرح را چند بار با خودتان مرور كنيد.
8- مرور:
زمان‌هاي مرور به صورت زير خواهد بود:
الف) همان روز
ب) یک روز بعد
پ) یک هفته‌ی بعد
ت) یک ماه بعد
ث) چهار ماه بعد
هنگام مرور دروس حتماً از طرح‌های شبکه‌ای استفاده کنید و در صورت لزوم براي يادآوري مفاهيم، كتاب يا جزوه‌ی آن فصل را نیز مطالعه کنید.
برگرفته از کتاب همراه من انتشارات مهر و ماه